Sporu meslek edinen ya da aktif olarak sporla ilgilenen kişiler sporcu besinleri ile emeklerinin karşılığını daha iyi alabilecektir.
Sporcu Beslenmesi
Sporcu kişilerin, uğraştıkları spor dalına göre antrenmanlarını daha verimli geçirmeleri, farklı türden müsabakalar sırasında performanslarını maksimum düzeyde gösterebilmeleri ve sahip oldukları kondisyonu ve performansı muhafaza etmeleri adına özel olarak hazırlanmış beslenme programlarına sporcu beslenmesi denilmektedir.
Sağlıklı ve gerektiği kadar beslenme, hangi spor dalıyla uğraşırsa uğraşsın, her sporcunun mutlaka dikkat etmesi gereken bir ihtiyaçtır. Bundan dolayıdır ki sporcular, ilgilendikleri spor dalı kadar, bireysel anlamda ihtiyaç duyacakları Sporcu Besinleri & Sporcu Gıdaları hakkında da ayrıntılı bilgilere sahip olmalıdır.
Bir sporcunun düzenli olarak gelişim göstermesini, antrenmanlarda ve müsabakalarda yüksek performans sergileyip başarı göstermesini sağlayan üç temel unsur; antrenmanlarını düzenli olarak uygun şekilde yapması, yaşam tarzını ilgilendiği sporun gereklerine uygun olarak ayarlaması ve yaptığı sporun gerektirdiği ölçüde yeterli ve sağlıklı bir beslenme programıdır.
Bu unsurlara olabildiğince riayet eden sporcular, alanlarıyla ilgili yüksek gelim ve performans sağlayacaktır. Sporcunun nasıl beslenmesi gerektiği; yapılan sporun çeşidi, yapılma sıklığı ve süresi, sporcunun bireysel durumu ve özellikleri göz önüne alınarak düzenlenmelidir. Besin programları, kişinin yaşına, cinsiyetine, ağırlığına, boyuna, yaptığı spor dalına ve sıklığına göre farklılık arz edeceğinden, her sporcunun gereksinim duyduğu besin programı da birbirinden farklı olacaktır. Beslenme programlarında, sporcunun aldığı ve ihtiyacı olan sıvılar ile makro besinlerin türüne, miktarına ve zamanına da dikkat etmek gerekmektedir.
Sporcu Besinleri & Sporcu Gıdaları nedir?
Bir sporcu için antrenman programı, dinlenme süreleri gibi ölçütler ne kadar önemli ise uygun besin programları da o derece önemlidir. Kişiye uygun olarak düzenlenmemiş ve yanlış programlanmış bir Sporcu Besinleri & Sporcu Gıdaları programı, sporcunun performansı üzerinde olumsuz etkiler yapacaktır. Sporcu Besinleri ve Sporcu Gıdaları, genelde temel beslenme yani diğer bir anlatımla makro besinler ile ilgili değil, daha çok sporcuların ek olarak aldığı besin destek ürünleri için kullanılan bir terimdir. Sporcu besin destek gıdaları olarak da bilinen söz konusu ürünler, sporcuların yaptıkları spor dallarıyla ilgili olarak gelişim göstermelerine yardımcı bir takviyedir.
Sporcu Besinleri & Sporcu Gıdaları genel olarak dört kısma ayrılmaktadır. Bunlar; kas gelişimini destekleyici nitelikte olanlar, performans arttırıcılar, kilo aldırıcı olanlar ve yağ yakıcı kategorisindekilerdir. Bu dört ana sporcu besin ve gıda destek ürünleri, kendi içlerinde de kategorilere ayrılmaktadır.
Protein Tozları
Protein tozları, sporcuların kas gelişimini destekleyici nitelikteki en temel sporcu besin ve gıda desteği olarak bilinmektedir. Vücut geliştirme denildiğinde halk arasında ilk akla gelen şey olan protein tozları, doğru ve uygun şekilde kullanıldığında kas gelişiminin desteklenmesi üzerinde oldukça etkili bir besin takviyesidir. Protein tozları, kullanım amacı ve farklı özelliklerine göre kategorilere ayrılmaktadır.
Bu kategorilerden ilki whey protein tozudur. Kişideki kas gelişimini tetikleyen en önemli protein çeşitlerinden olan whey proteini, içeriğinde BCAA da bulunan bir protein sentez çeşidi olarak, büyük oranda peynir altı suyundan elde edilmektedir. Whey proteinin sahip olduğu temel özelliklerden birisi kişinin kanına çok çabuk karışabiliyor olması ve bunun yanında içerisinde bulunan BCAA sayesinde, kaslara en hızlı şekilde taşınabiliyor olmasıdır. Whey proteini, sporcunun gerek duyduğu oranda, başlangıç, orta ve ileri seviyelerde, her dönemde kullanılabilir nitelikte olan bir sporcu gıda ve besin destek ürünüdür.
Diğer bir tür protein tozu ise kazein protein tozudur. Süt proteininden oluşan kazein proteini, vücudu uzun süre besleyici etkidedir. Kas gelişiminin özellikle yeni başlayanlar için desteklenmesinde, kasların antrenman sonrasında ihtiyaç duyduğu şekilde uzun süre protein sentezi ile beslenmesini sağlamaktadır. Genel olarak spora yeni başlayanların tercih ettiği kazein proteini, vücudun antrenman sonrasında 8 saate kadar kesintisiz beslenmesine ve kaslara sentezlenmesine hizmet etmektedir.
Protein tozlarının son kategorisini kompleks protein tozları oluşturmaktadır. Kompleks proteinler, adından da anlaşılabileceği üzere içeriğinde birden fazla protein türünü içeren karmaşık yapıdaki protein tozlarıdır. Kompleks protein tozları, genel olarak yeni başlayanlar için kas inşasını başlatan değil, daha önceden başlatılmış olan kas gelişiminin ilerlemesine yardımcı olan bir destek ürünü olarak kullanılmaktadır. İçerisinde BCAA ve Glutemin bulundurmakla birlikte karbonhidrat oranı bakımından da oldukça zengin olan kompleks protein tozları, hacim kazanmak isteyen sporcular için besin ve gıda takviyelerinde bulunması gereken olmazsa olmaz bir üründür.
Son olarak belirtmeden geçilmemesi gereken bir diğer protein tozu çeşidi de izole protein tozlarıdır. İzole protein tozları, hacim kazanmak istemeyen, sadece kas gelişimini hedefleyen sporcu kişiler için hazırlanmış bir takviye gıdadır. İçeriğinde hiç karbonhidrat, yağ ve şeker barındırmayan izole protein tozları, protein olarak sadece vücuda alınıp işlenir, kilo aldırıcı ve hacim kazandırıcı etkisi yoktur. Kişiye özel ve uygun bir beslenme programı ile çok etkili sonuçların alınabildiği izole protein tozları, özellikle sporcuların definasyon dönemlerinde kullanmayı tercih ettikleri bir sporcu gıda ve besin desteği ürünüdür.
Performans Arttırıcı Sporcu Besinleri
Genelde ileri seviye vücut geliştiriciler tarafından tercih edilen bir sporcu besin ve gıda destek ürünü olan performans arttırıcılar, isminden de anlaşılacağı üzere performans ve güç artışını hedefleyen bir üründür. Unutmamak gerekir ki, performans arttırıcı sporcu besinleri, vücutta kalıcı bir performans v güç artışı sağlamamaktadır. Kullanımı sona erdiğinde vücut eski halini alacak olduğundan, bir güç düşüşü gözlemlenebilecektir. Söz konusu performans arttırıcı ürünler, vücutta su tutuyor olmasından dolayı çok da fazla tercih edilen bir takviye ürünü değildir. Ayrıca içeriğinde yüksek miktarda kafein içermekte olduğundan, kalpte çarpıntıya neden olabileceğinden dolayı kalp hastalıklarına sahip kişilerin özellikle uzak durması tavsiye edilmektedir.
BCAA Sporcu Besinleri
BCAA kelime anlamı itibariyle Branched Chain Amino Acid kelime grubunun kısaltmaları olarak kullanılan bir terimdir. Vücudun kendi kendine üretemediği 8 farklı amino asidin, İngilizce anlamından da anlaşılacağı üzere zincirleme bir kombinasyon modeli ile bağlanarak elde edilen bir amino asit kompleksidir. Kas gelişiminde, BCAA’lar protein tozları kadar önemli bir yere sahiptir. BCAA’lar, temel amacı itibariyle proteinlerin kaslara daha büyük oranda iletilmesini ve kasların daha fazla gelişmesini sağlamak için kullanılmakla birlikte, inşa edilmiş olan kasların kalıcılığını sağlamaya da hizmet etmektedir.
Yağ Yakıcı Sporcu Besinleri
Yağ yakıcı sporcu gıda ve besin destek ürünleri, kilo vermeyi hedeflemekte olan sporcular için üretilmiş takviye ürünlerdir. Yağ yakıcı destek besin ürünleri sayesinde sporcular, sıkı bir kardio programı ve etkili bir diyet eşliğinde, kilo verme süreçlerini hızlandırabilmektedir.
Kilo Aldırıcı Nitelikteki Sporcu Besinleri
Kilo aldırıcı sporcu gıdaları ve besin destek ürünleri, spor dünyasında gainer olarak adlandırılmaktadır. Söz konusu ürün, özellikle çok zayıf olduğundan şikâyet eden ve kolay kolay kilo alamadığını iddia eden sporcuların tercih ettiği bir besin takviyesi üründür. Kilo aldırıcı ürünler, içeriğinde yüksek miktarda yağ ve karbonhidrat barındırmaktadır ve vücuda bir öğünde oldukça fazla kalori alınması ile kişinin kilo almasını destekleyici etki doğurmaktadır. Hacim kazanmaya ve kilo almaya yönelik olarak kişiye uygun bir antrenman programı ve yeterli düzeyde beslenme programı ile düzenli bir kilo artışı sağlanmış olacaktır.