B12 vitamin eksikliği genellikle; vejetaryen kişilerde,65 yaş üstü kişilerde, gebeler ve emziren annelerde, gelişme çağındaki çocuklarda, kronik hastalığı olan kişilerde, yetersiz ve dengesiz beslenen kişilerde görülür.
- Sağlıklı bir kişinin karaciğerinde yaklaşık toplamda 4 miligram kadar depolanır. (2 miligram, diğer vücut bölgelerinde 2 miligram olmak üzere)
- Besinlerin çok fazla pişirilmemesi gerekmekte çünkü besinlerin fazla pişmesi B12 vitamininin kaybına yola açabilmektedir.
- Depolanma miktarı düşük olduğu için günlük alınması gerekir.
- İnsan vücudunun B12 ihtiyacı günlük 2-3 mcg.
- B12 vitamini kan testlerinde 200-800 pg/ml arasında olması beklenmekte. 200 pg/ml altındaysa B12 vitamini düşük kabul edilir.
B12 vitamini eksikliği belirtileri arasında genellikle; anemi, sarılık, cilt belirtileri, hematolojik (kan) belirtileri, hiperpigmentasyon (belli bölgelerde koyuluk), vitiligo, glossit (dilde acı, sızı, kızarıklık), gastrointestinal (sindirim sistemi) belirtiler, lökopeni (beyaz kan hücresi düşüklüğü), trombositopeni (pıhtılaşmayı sağlayan kan pulcuklarında azalma), pansitopeni (tüm kan hücrelerinde düşüklük), tromositoz (kan pulcuklarında artma), nöropsikiyatrik belirtiler, arefleksi (refleks alınamaması), bilişsel zayıflama (bunama, akut psikoz benzeri bulgular), unutkanlık, huzursuzluk, denge kaybı, koku duyusunda azalma ve periferik nöropati gibi durumlar görülür.
B12 Eksikliği Olanlar Ne Yemeli?
B12 vitamini eksikliği ne yemeli sorunu için birçok vücuda yeteri kadar B12 vitamini alınmadığında ortaya çıkar.
- Yetersiz B12 vitamini kansızlığa (anemiye) neden olabilir. Aneminin en yaygın belirtileri; nefes darlığı, yorgunluk, düzensiz kalp atışları.. Anemi durumuna sahip kişiler şu sorunlarla karşılaşabilirler; dil ya da ağız ağrısı, beklenmedik kilo kaybı, regli sorunları, soluk veya sararmış cilt, ishal..
- Sinir sistemi ve beyinde geri dönüşümsüz ciddi hasara yol açabilir. Normalden biraz düşük bile olsa yorgunluk, depresyon, akıl karışıklığı, hafıza problemleri gibi semptomlarını tetikleyebilir. (Ama bu semptomlar tek başına B12 vitamini eksikliği tanısını koymaya yetecek kadar belirleyici olmaz.)
- Bazı ilaçlar ise B12 vitamini ile etkileşime girebilirler. Bunlar; metformin, proton pompası inhibitörleri, h2 reseptör agonistleri.. Bunlar B12 vitamini emilimini engelleyebilirler. Antibiyotik,kloromisetin, kloramfenikol B12 takviyesi alan bireylerde kırmızı kan hücresi üretimini etkileyebilirler.
- B12 vitamini eksikliği olan bebeklerde ise refleks problemleri, yüz titremeleri, beslenme zorlukları, tahriş olabilir. Eksiklik tedavi edilmez ise büyüme problemleri gibi olağandışı durumlar ortaya çıkartabilir.
- B12 vitamini eksikliğinin diğer belirtileri arasında; kabızlık, iştahsızlık ve kilo kaybı görülür. Eksiklik semptomları şiddetlendiğinde ise el ve ayaklarda uyuşma, karıncalanma olabilir.
- B12 vitamini eksikliği ciddi bir kalıcı beyin ve sinir hasarı riski oluşturur. B12 vitamini yetersiz olan kişilerde mani, psikoz ve bunama gibi durumların gelişme riski daha yüksek olur.
- B12 vitamini eksikliği vücudu enfeksiyonların etkilerine daha duyarlı hale sokar. B12 vitamini eksikliği anemisi, folat eksikliği anemisi genelde birlikte görülmekte. Ayırt edilmeleri zor olabilir.
B12 vitamini nelerde var ?
B12 Vitamini en çok hayvansal kaynaklı besinlerde bulunmaktadır. Vegan tarzı beslenen kişilerin beslenmelerine çok dikkat etmeleri gerekmektedir. B12 vitamini olan besinler;
- Kırmızı et (sığır ve kuzu etlerinde yüksek)
- Ciğer ( dana, kuzu, koyun ciğeri..)
- Süt ve süt ürünleri
- Yumurta (tavuk, ördek kaz yumurtaları)
- Kabuklu deniz ürünleri (yengeç, istiridye, midye, ıstakoz )
- Balık ( somon, ton, uskumru, lüfer balıkları önemli bir yere sahip)
- Mantarlar ( günlük bir tabak mantarla bu eksiklik giderilebilir )
- Sebzeler ( ıspanak, bezelye, mercimek, pancar, brokoli, barbunya, taze fasulye, maydanoz.)
B12 Eksikliğinin Tedavisi
B12 hapları ile veya bağırsaklardaki emilim problemlerine bağlı olarak gelişen yetersizlik durumunda ise iğneyle (dodex..) B12 vitamin takviyesi yapılmaktadır.